Op 4, 5, 7 en 8 mei 2020 zullen zo’n 3.600 zesdejaars van een 150-tal secundaire scholen in Vlaanderen deelnemen aan een toets over kritisch denken, mediawijsheid en probleemoplossend denken. In enkele Limburgse scholen kregen leerlingen al een brief mee met informatie over de peiling.
De toets komt er op vraag van het ministerie van Onderwijs. “Excellent onderwijs is de belangrijkste hefboom om elk talent te ontwikkelen”, zegt Vlaams onderwijsminister Ben Weyts (N-VA). “Daarom hebben we eindtermen vastgelegd die beschrijven wat alle leerlingen moeten kennen en kunnen. Om na te gaan in hoeverre die eindtermen gehaald worden, organiseren we peilingen.” Zo werden er dit jaar al peilingsonderzoeken gevoerd naar de eindtermen rond mens en maatschappij in het basisonderwijs en wiskunde in het secundair onderwijs. In 2020 zal er voor de eerste keer gepeild worden naar kritisch denken, mediawijsheid en problemen oplossen.
Informatie selecteren
Concreet wordt er nagegaan in welke mate jongeren uit de derde graad van het secundair in staat zijn om snel en efficiënt de juiste informatie te selecteren uit een zee van beschikbare data, en of ze erin slagen kritisch met die info om te gaan. Uit de resultaten zullen enkel conclusies getrokken worden voor heel Vlaanderen en niet voor leerlingen afzonderlijk.
“Vooral de eindtermen rond mediawijsheid zijn nog relatief recent, ze bestaan sinds 2010”, zegt Laure Van Hoecke, bevoegd voor onderwijs en educatie bij het Kenniscentrum Mediawijsheid van de Vlaamse overheid. Die eindtermen zeggen dat leerlingen ‘alert moeten omgaan met media en doordacht moeten kunnen participeren aan de publieke ruimte via de media’. “Dat zijn vrij algemene formuleringen”, zegt Van Hoecke. “Daarom worden er sinds 1 september 2019 nieuwe, meer uitgebreide eindtermen uitgerold. In de eerste graad zijn die er al, voor de tweede en derde graad moeten ze nog goedgekeurd worden.” De toets van 2020 zal dus nog naar de oude eindtermen peilen en geldt als een soort nulmeting.
Wat kritisch denken betreft, moeten leerlingen na het zesde middelbaar onder meer in staat zijn om gegevens, handelwijzen en redeneringen ter discussie te stellen en onderwerpen te benaderen vanuit verschillende invalshoeken. Voor probleemoplossend denken moeten ze de kennis vooral kunnen toepassen. “Die eindtermen voor kritisch en probleemoplossend denken leunen dicht aan bij bepaalde facetten van mediawijsheid. Daarom is het wel logisch dat ze samen worden getoetst”, zegt Van Hoecke.
Sociale media
Onder mediawijsheid vallen zowel traditionele media zoals kranten en televisie, als nieuwe digitale vormen zoals sociale media. “Vooral die laatste categorie krijgt in de nieuwe eindtermen veel gewicht, omdat we merken dat jongeren er heel veel mee bezig zijn maar er niet altijd even kritisch mee omgaan”, zegt Van Hoecke. “Dan gaat het niet enkel over het kritisch beoordelen van informatie maar ook over wat ze blootgeven van zichzelf.” Ook op het creatieve aspect van digitale media wordt ingezet. “Zo leren ze bijvoorbeeld media-inhouden creëren en delen. Dit kan gaan van een klassieke Powerpointpresentatie tot het maken van video.”