In de media

“Dalende resultaten zijn ernstige wake-upcall”
Vlaamse leerlingen uit het vierde leerjaar halen internationaal nog de subtop voor wiskunde, maar voor wetenschappen scoren ze erg middelmatig. Bovendien gaan hun resultaten voor beide domeinen er aanzienlijk op achteruit. Dat blijkt uit het 4-jaarlijkse TIMSS-onderzoek.
Onderzoekers Jerich Faddar en Peter Van Petegem (Universiteit Antwerpen) leggen in KLASSE uit wat het gewicht is van deze dalende cijfers voor Vlaanderen en welke actie nodig is. Van Petegem: “Basisscholen krijgen over het algemeen een gunstig rapport zonder meer van de inspectie, maar op systeemniveau halen we slechte resultaten op de peilingsproeven. Ik vraag me af of en hoe we de methodiek van de inspectie en van de peilingsproeven dichter bij elkaar kunnen brengen. Dat geldt ook voor de gestandaardiseerde toetsen die leerlingen in de toekomst afleggen: hoe zullen ze zich verhouden tot de peilingsproeven en de doorlichtingen van de onderwijsinspectie? Want scholen en leraren moeten daaruit kunnen leren en zo hun onderwijs mee vormgeven.”  Lees hier meer over dit artikel.

Het STEP voert gebruikersonderzoek uit om na te gaan hoe scholen aan de slag gaan met feedback die ze krijgen wanneer ze (na selectie) deelnemen aan een grootschalig peilingsonderzoek of wanneer ze op eigen initiatief paralleltoetsen van peilingen afnemen. Een aantal in het oog springende resultaten van een recent survey-onderzoek zijn intussen samengevat in een factsheet die u hier kan raadplegen. Ook op de blog van de onderzoeksgroep Edubron verscheen er een bijdrage over.

Wegens de corona-crisis is beslist om zowel de studie- en ontmoetingsdag peiling mens en maatschappij op vrijdag 29 mei 2020 als de studie- en ontmoetingsdag peiling wiskunde 1ste graad B-stroom op vrijdag 12 juni 2020 niet te laten doorgaan. Waarschijnlijk zal de studiedag georganiseerd worden in het najaar met mogelijk een iets andere invulling. Vanaf het moment dat we duidelijkheid hebben over het programma en een nieuwe datum wordt dit gecommuniceerd.

Op 4, 5, 7 en 8 mei 2020 zullen zo’n 3.600 zesdejaars van een 150-tal secundaire scholen in Vlaanderen deelnemen aan een toets over kritisch denken, mediawijsheid en probleemoplossend denken. In enkele Limburgse scholen kregen leerlingen al een brief mee met informatie over de peiling.

De toets komt er op vraag van het ministerie van Onderwijs. “Excellent onderwijs is de belangrijkste hefboom om elk talent te ontwikkelen”, zegt Vlaams onderwijsminister Ben Weyts (N-VA). “Daarom hebben we eindtermen vastgelegd die beschrijven wat alle leerlingen moeten kennen en kunnen. Om na te gaan in hoeverre die eindtermen gehaald worden, organiseren we peilingen.” Zo werden er dit jaar al peilingsonderzoeken gevoerd naar de eindtermen rond mens en maatschappij in het basisonderwijs en wiskunde in het secundair onderwijs. In 2020 zal er voor de eerste keer gepeild worden naar kritisch denken, mediawijsheid en problemen oplossen.

Informatie selecteren

Concreet wordt er nagegaan in welke mate jongeren uit de derde graad van het secundair in staat zijn om snel en efficiënt de juiste informatie te selecteren uit een zee van beschikbare data, en of ze erin slagen kritisch met die info om te gaan. Uit de resultaten zullen enkel conclusies getrokken worden voor heel Vlaanderen en niet voor leerlingen afzonderlijk.

“Vooral de eindtermen rond mediawijsheid zijn nog relatief recent, ze bestaan sinds 2010”, zegt Laure Van Hoecke, bevoegd voor onderwijs en educatie bij het Kenniscentrum Mediawijsheid van de Vlaamse overheid. Die eindtermen zeggen dat leerlingen ‘alert moeten omgaan met media en doordacht moeten kunnen participeren aan de publieke ruimte via de media’. “Dat zijn vrij algemene formuleringen”, zegt Van Hoecke. “Daarom worden er sinds 1 september 2019 nieuwe, meer uitgebreide eindtermen uitgerold. In de eerste graad zijn die er al, voor de tweede en derde graad moeten ze nog goedgekeurd worden.” De toets van 2020 zal dus nog naar de oude eindtermen peilen en geldt als een soort nulmeting.

Wat kritisch denken betreft, moeten leerlingen na het zesde middelbaar onder meer in staat zijn om gegevens, handelwijzen en redeneringen ter discussie te stellen en onderwerpen te benaderen vanuit verschillende invalshoeken. Voor probleemoplossend denken moeten ze de kennis vooral kunnen toepassen. “Die eindtermen voor kritisch en probleemoplossend denken leunen dicht aan bij bepaalde facetten van mediawijsheid. Daarom is het wel logisch dat ze samen worden getoetst”, zegt Van Hoecke.

Sociale media

Onder mediawijsheid vallen zowel traditionele media zoals kranten en televisie, als nieuwe digitale vormen zoals sociale media. “Vooral die laatste categorie krijgt in de nieuwe eindtermen veel gewicht, omdat we merken dat jongeren er heel veel mee bezig zijn maar er niet altijd even kritisch mee omgaan”, zegt Van Hoecke. “Dan gaat het niet enkel over het kritisch beoordelen van informatie maar ook over wat ze blootgeven van zichzelf.” Ook op het creatieve aspect van digitale media wordt ingezet. “Zo leren ze bijvoorbeeld media-inhouden creëren en delen. Dit kan gaan van een klassieke Powerpointpresentatie tot het maken van video.”

We blikken terug op geslaagde studie- en ontmoetingsdagen peiling Nederlands basisonderwijs en  peiling secundair onderwijs 1ste graad A-stroom. Hartelijk dank aan iedereen die deze peilingen mogelijk maakte (scholen, directies, toetsassistenten,…) en aan iedereen die mee deze studie- en ontmoetingsdagen mogelijk maakte (alle sprekers en panelleden, begeleiders en verslaggevers en alle aanwezigen). We hopen jullie allen te ontmoeten op de inspiratiedagen op maandag 25 november  voor Nederlands basisonderwijs en op donderdag 12 december voor wiskunde secundair onderwijs 1ste graad. Deze gaan door in het Consciencegebouw in Brussel waar er verder gewerkt wordt aan acties en beleidsaanbevelingen en die inspiratie biedt om de kwaliteit van de lessen Nederlands in het basisonderwijs en wiskunde in het secundair onderwijs verder te optimaliseren.

Op donderdag 4 april 2019 werden de resultaten van de peiling Nederlands (begrijpend lezen en luisteren) in het basisonderwijs en wiskunde in de 1ste graad van het secundair onderwijs A-stroom bekend gemaakt tijdens een persconferentie. Onze STEP-collega’s Koen Aesaert en Lien Willem zijn live te zien in het VRT journaal. Minister Crevits geeft haar reactie en duiding bij deze resultaten.

De resultaten van de peilingen Nederlands en wiskunde zijn bekend. Wilt u graag meer informatie?

Bekijk dan de infografiek van peiling Nederlands basisonderwijs  en de infografiek van de peiling wiskunde secundair onderwijs 1ste graad A-stroom. Tijdens de studie- en ontmoetingsdagen op dinsdag 28 mei en woensdag 12 juni zijn ook de brochure peiling Nederlands en de brochure peiling secundair onderwijs 1ste graad A-stroom bekend gemaakt en verspreid.

Expert Tom Venstermans, lerarenopleider Nederlands aan de Karel De Grote Hogeschool en lid van de resonantiegroep peiling Nederlands, geeft meer duiding bij de resultaten in een artikel in Klasse.

In dit overzichtsartikel over het meten van de kwaliteit van het onderwijs wordt verwezen naar onze Vlaamse peilingsproeven als instrument om na te gaan in welke mate leerlingen de eindtermen halen in een leer- of vakgebied. De paralleltoetsen worden echter vergeten. Paralleltoetsen zijn parallelversies van toetsen die in het peilingsonderzoek worden afgenomen. Ze meten precies hetzelfde, maar bestaan uit andere gelijkaardige opgaven en kunnen door scholen worden ingezet in het kader van hun interne kwaliteitscontrole.

Nog een kanttekening: de kwaliteit van het onderwijs is meer omvattend dan de leerprestaties van de leerlingen, ook al vinden we dat zeker een belangrijke maatstaf voor onderwijskwaliteit.

Een inspirerend artikel in Klasse deze week: enthousiasme over de paralleltoetsen én over de peilingsfeedback, en een warme oproep naar andere scholen toe om mee te doen aan onderzoek in het algemeen. Lees hier meer over de voordelen van een datageletterde school.

De VLOR gaf recent advies over het gebruik van de gevalideerde toetsen in het basisonderwijs. Ook de paralleltoetsen behoren tot die toolkit van toetsen.

Op 25 november is het zover: ‘dag van de wetenschap’. Dit jaar staat deze dag in het teken van techniek en hoe wetenschap en techniek ons leven verbeteren. Neem een kijkje bij onze praktische proeven techniek en laat je leerlingen zelf enkele technische problemen oplossen die de eindtermen techniek in kaart brengen.

De VLOR ging met de resultaten van de peiling Frans in het basisonderwijs aan de slag en bracht op 10 oktober 2018 advies uit om Frans in het basisonderwijs te versterken. Klik hier om hun advies te lezen.

Eind juni verscheen een post op de blog van onderzoeksgroep EduBRon. Onze steunpuntpromotor Jan Vanhoof werpt samen met zijn collega’s licht op de (voor)oordelen van gestandaardiseerde toetsen. De peilings- en paralleltoetsen zijn twee voorbeelden van gestandaardiseerde toetsen.

Op 7 juni 2018 werden de resultaten bekend gemaakt van de peiling Frans in het basisonderwijs. Deze kreeg relatief veel aandacht in de media, zowel bij VRT, VTM als bij Karrewiet

Lees hier ook de opiniestukken van Bart Eeckhout contactpersoon en Lode Delputte contactpersoon van De Morgen en een journalist van De Standaard.

Raadpleeg zelf de meer gedetailleerde resultaten op onze website. contactpersoon

Op 7 juni 2018 werden de resultaten bekend gemaakt van de peiling techniek in de eerste graad A-stroom.

Raadpleeg de meer gedetailleerde resultaten op onze website. contactpersoon

In hun advies over begrijpend lezen (maart 2018) reageert de VLOR op de resultaten van het PIRLS onderzoek. Zij vragen voor de nodige nuance en onderzoek om na te gaan hoe het internationaal vergelijkend onderzoek van PIRLS zich verhoudt tot de eindtermen. In mei 2019 hopen wij vanuit STEP meer duiding te kunnen geven bij hun advies wanneer de resultaten van de peiling Nederlands in het basisonderwijs verwerkt zullen zijn.